Na uniwersytecie nauczono mnie

tolerancji – im kto wyżej w hierarchii, tym mu więcej uchodzi bezkarnie.

___________
Opublikowano w:
Wojciech Edmund Zieliński, Przymrużenie oka, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2016.

Bez trudu znajduje sposoby

na życie. Cudze.

___________
Opublikowano w:
Wojciech Edmund Zieliński, Przymrużenie oka, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2016.

Czy to prawda, że rzeczy, o których

nie śniło się filozofom, nie stanowią tajemnic dla antropologów?

___________
Opublikowano w:
Wojciech Edmund Zieliński, Przymrużenie oka, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2016.

Powiedziało mi życie

"Nie mam dla ciebie czasu". Mimo wszystko zaczekam.

___________
Opublikowano w:
Wojciech Edmund Zieliński, Przymrużenie oka, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2016.

Generowanie licznych publikacji

służących głównie uzyskaniu kolejnych stopni i tytułów to nie jest nauka, tylko wygodne przystosowanie się do łatwego przeżycia w ramach systemu.

Chciałbym Państwa zachęcić do podejmowania ryzyka. Do podejmowania dużych wyzwań, do stawiania naprawdę ważnych pytań i szukania na nie odpowiedzi. Na tym polega sens pracy naukowej – podejmujemy się jej bez pewności ostatecznego rezultatu. […]

Prof. Maciej Grabski kilka miesięcy temu w „PAU-zie Akademickiej” opisał system budowania swojej pozycji w świecie naukowym (czy raczej okołonaukowym). Polega on na opublikowaniu w jakimś nieważnym czasopiśmie wślinki. Wślinka to nieważny artykuł na nieważny temat, w którym cytuje się liczne grono nieważnych osób. Później autor rozsyła egzemplarze tekstu do tych zacytowanych osób. I czeka. Na pewno co najmniej jeden z tych egzemplarzy trafi w ręce podobnego mu wślinkarza, który odwzajemni się zacytowaniem. W ten sposób wślinkarze odszukują się wzajemnie, mechanizm wzajemnego cytowania się rozrasta, a wreszcie tworzy się nowa dyscyplina naukowa „wślinkologia”. Później można nawet stworzyć International Journal of Wślinkology. Dodałbym już od siebie, że gdy jeszcze uruchomi się studia doktoranckie, wyrządzona szkoda staje się nieodwracalna. […]

Powtórzę jeszcze raz na zakończenie: w tym, co robimy, zwykle mamy wolność wyboru, nie rezygnujmy z ambitnych dążeń, z ambitnych pomysłów, nie wybierajmy wygody i przeciętności. (Marcin Pałys)

Szkoło, nie zastawiaj na uczniów

pułapek erudycji!

___________
Opublikowano w:
Wojciech Edmund Zieliński, Przymrużenie oka, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2016.

Zanim wyniesiesz sprawę na wyżyny

etyki, wyprostuj ją w dolinie prakseologii.

___________
Opublikowano w:
Wojciech Edmund Zieliński, Przymrużenie oka, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2016.

Nawet szybom nieraz trudno

pozostawać w swoich ramach. A co dopiero mniej przezroczystym.

___________
Opublikowano w:
Wojciech Edmund Zieliński, Przymrużenie oka, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2016.

Proklamowano niegdyś Europę bez granic

Przyzwoitości?

___________
Opublikowano w:
Wojciech Edmund Zieliński, Przymrużenie oka, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2016.

Nie każ życiu

na siebie czekać.

___________
Opublikowano w:
Wojciech Edmund Zieliński, Przymrużenie oka, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2016.

Czy złe prawo wolno

zmieniać przy jego pomocy?

___________
Opublikowano w:
Wojciech Edmund Zieliński, Przymrużenie oka, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2016.

Mówi, że podcięto mu

skrzydła. Aniołem nie był.

___________
Opublikowano w:
Wojciech Edmund Zieliński, Przymrużenie oka, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2016.

Z wizytą u Brzozowskiego. Pretensje

do polskiej filozofii spisane naprędce

[artykuł jak wyżej zatytułowany, a zamieszczony poniżej, napisałem w lutym 2012 r. (w oryginale zawiera 55 przypisów i 14 pozycji bibliograficznych) - jako merytorycznie rzekomo nazbyt ogólnikowy, nie znalazł uznania recenzentów i dotychczas nie był publikowany]



Do Brzozowskiego poszedłem na chwilę, pospiesznie, właściwie przypadkiem – ot, po prostu: namówiono mnie, abym go odwiedził a potem kilka słów o tym napisał. Gdy wszedłem, usłyszałem jak mówił do obecnych już u niego słuchaczy:

„Dwa rysy uderzają mnie szczególniej we współczesnej umysłowości polskiej – na pozór przeciwstawne sobie zupełnie, a jednak dopełniające się wzajemnie, i z tego samego lub przynajmniej pokrewnych płynące źródeł. Nazwałbym je lekceważeniem ideowości z jednej strony i rezygnacją z rzeczywistości z drugiej. Pierwszą z nich napotyka się najczęściej u naszych publicystów i to często nawet najpoważniejszych, najbardziej znanych i najsumienniejszych, drugą u ludzi zajmujących się zagadnieniami tzw. wyższej kultury, a więc filozofii, sztuki itp. Pierwsi z niecierpliwą wzgardą, w najlepszym razie z protekcjonalną pobłażliwością, traktują wszystkie rozprawy, z których nie wypływa bezpośrednio żaden praktyczny wniosek, które nie zwalczają czegoś w obecnych stosunkach, nie usuwają lub nie przekształcają; drudzy – nie zastanawiają się nad tym, jakie znaczenie może mieć to, co mówią oni i piszą, poza ulgą, jaką sprawia wypowiedzenie się”.

Przylgnęły do mnie te słowa, bo też dobrze się zgrały z myślami moimi. Może więc nie będzie ten mój czas zmarnowany – spekulowałem – a te moje żale kołaczące mi w głowie może jednak znajdą tu choć nić zrozumienia. I przypomniałem sobie to, co już kiedyś o Brzozowskim czytałem.

On przecież uważał, że myśl ludzka powinna przybierać czynny i życiowy charakter – skoro cała „rzeczywistość ludzka to jest ludzka działalność”, a nie ma innej niż ta, którą człowiek czyni. Na cóż więc i komu spekulacje jałowe, gdy nie znajdzie się dla nich chęć wykorzystania; ale na nic też bezmyślny aktywizm, gdy nie poda mu wsparcia myśl poukładana. Każda idea – choć z działania nie wyrasta, bo pozostaje manifestacją wolności „moralnego wnętrza” człowieka i jego odrębności wobec otaczającego świata – sprawdza się w działaniu. Niebezpieczeństwo popadnięcia w stan bierności i przystosowania pojawia się wówczas, gdy to, co obiektywnie dane, potraktowane zostaje jako konieczna rama twórczego działania i niezbędny element realizacji podmiotowej wolności.

By lepiej rozumieć funkcjonowanie społeczeństwa i kultury Brzozowski wychodził wszak od jednostki i właśnie tejże, operując narzędziami filozoficznego indywidualizmu, przyznawał decydujące znaczenie w ich kształtowaniu, podkreślając, że „pierwotna wobec każdej zewnętrzności jest historyczna działalność człowieka”. Podzielał też przekonanie Marksa, że „ludzie są jednocześnie autorami i aktorami swojego dramatu” i uznawał, że także filozof w głównej mierze „przekazuje to, co tkwi w jego wnętrzu” i co wiąże się z systemem wartości kulturowych miejsca i czasu, w których przyszło mu żyć. Rzec chyba można, że o świecie i o ludziach pisał więc Brzozowski z humanistycznym współczynnikiem, jak choćby w tym, w Filozofii czynu dawanym, przykładzie różnych określeń lasu przez różnych ludzi widzianego, gdy podkreślał, że żadna skończona liczba takich określeń nie wyczerpie złożoności rzeczonego pojęcia i wielości jego faktycznych form. Rzeczy są bowiem tym, co pojawia się w ludzkim doświadczeniu. Nie dziwota więc, że i filozof opisuje świat takim, jakiego nie tylko swym zewnętrzem, ale i własnym wnętrzem doświadcza. Bo też dla filozofa życie osobiste pozostaje źródłem twórczości – choćby to tylko „we wnętrzu własnej duszy zamknięte”, skoro do „istoty rzeczy” tylko ten sięga, kto się z nią w sobie samym zmagać musi – a też życie własne jest jedyną drogą do własnego stylu i do własnej formy twórczości.

I taki był Brzozowski – wolał pracować samodzielnie, co też wszystkich drażniło. Na swoich czytelnikach „robił wrażenie opętanego walczącego w próżni”, co wiązało się z jego „samotniczym trybem życia upływającego jedynie pośród doświadczeń czytelniczych” i co sprawiało, że żył i pracował właściwie „sam wśród ludzi”; i ponoć tak też się czuł, nie potrafiąc w stosunkach międzyludzkich wyjść poza skrajne stany uczuciowych emocji: miłości i nienawiści. Bo wiedział, że być człowiekiem to znaczy tworzyć, kształtować rzeczywistość, czynić zmianę w świecie, materializując intelektualne idee i wartości moralne, także za cenę tymczasowego pogorszenia jakoś już poukładanych stosunków z innymi. Twórczość, to bowiem bezkompromisowe czynienie świata przyrodniczego i społecznego światem lepszym. A jej podstawowym warunkiem jest to, aby człowiek był i zarazem czuł się wolny! – niczym artysta, który w twórczym akcie jedynie (ze) sobą pozostaje, wolnym będąc od zewnętrznych determinantów czynionego działania. Ucieleśniana poprzez sztukę – także sztukę życia i kreowania rzeczywistości – idea wolności wyraża się więc w możności i chęci tworzenia wedle własnej woli. Twórczość odpowiedzialna – której nośnikiem jest rzeczona wolność i bezinteresowność tworzenia – winna jednak posiadać filozoficzną samowiedzę i w ramach tejże winna określać swe cele…

Wyrwany z zamyślenia nad tą dawną lekturą, znowu usłyszałem słowa Brzozowskiego: „Nie ma narodu tak mało poszanowania mającego dla indywidualności twórczej, twardą pracą wykuwającej sobie rozumienie świata, władzę nad nim, jak my właśnie. Każdy gotów tu uznawać cudzą formę indywidualnego kaprysu, byleby ogólna podstawa, całej klasie wspólna beztroskliwa wygoda nie została zagrożona”, i gdy inne narody w trudzie budują własne kultury, my pozostajemy tylko gapiami.

No, właśnie – pomyślałem – ta obrzydliwa wtórność dzisiejszej polskiej filozofii i jej niewiara w możność twórczego społecznego oddziaływania; jej jęki, stękania i zachwyty nad tym, co tylko z zewnątrz do niej przychodzi, i pozostawianie odłogiem faktycznego losu ludzi tu i teraz żyjących, tu i teraz wychowywanych i edukowanych, i tworzących dzisiejsze polskie społeczeństwo…

Przecież pisał w swoim czasie Brzozowski, że idea „sama przez się światem nie rządzi” i że go sama przez się nie zmieni – włada życiem „jedynie poprzez rękę człowieka”, i przekonywał, że choć są to myśli „stare jak świat” i „proste jak tabliczka mnożenia”, to nadal wydają się „jedyną możliwą podstawą filozofii”. „Prosty akt przetwórczy więcej zmienia w świecie niż tysiące definicji”. Rezultaty ludzkiego działania, a nie samych tylko spekulacji myślowych, są zatem miernikiem wartości twórczej aktywności człowieka. I był to sprzeciw Brzozowskiego – w końcu: ideologa inteligencji! – wobec gnuśnego i bezideowego przeżywania życia, właściwego tej bezwolnej, biernej, impotentnej, inteligenckiej masie tworzącej zdziecinniałą kulturę a pasożytującej na pracy innych i tłumaczącej społeczne realia takowego funkcjonowania, jako nie przez nią wykreowane.

Dzisiaj także przecież nie ma chętnych do wzięcia odpowiedzialności za stan spraw społecznych w Polsce – za tych spraw „dwuobiegowość”, za niezdolność lub niechęć licznych podmiotów do współpracy ponad rozmaitymi podziałami, za marginalizowanie lub wykluczanie z debaty publicznej jednostek nieposłusznie myślących, itd. – winne są tylko bezosobowe procesy, przemiany, struktury, oddziaływania; winna jest najnowsza historia, lecz nie ludzie, którzy ją wykreowali. A tymczasem polscy filozofowie organizują sobie zjazd w czterogwiazdkowym hotelu, by dopiero tam podejmować „najważniejsze kwestie rozwoju myśli filozoficznej w Polsce i innych krajach Europy oraz statusu nauk filozoficznych wśród innych dyscyplin naukowych”… No pewnie, niech się tylko myśl filozoficzna rozwija, a sprawy dzisiejszej polskiej „ulicy” niech rozwiążą się same. Wszak pod hotelowymi gwiazdami trzeba mieć odpowiedni (na)strój, prestiż i maniery, i zapewne nie ma tam miejsca na te podwórkowe spory o życiowe „banały”, które toczą jeszcze ci naiwni, którym nie tylko na własnym dobru zależy, i których już nie toczą ci skutecznie wykarmiani medialną papką gotowych odpowiedzi na względnie kłopotliwe pytania. Brzozowski pokładał wolnościowe i kulturotwórcze nadzieje we współczesnym mu proletariacie, widząc, że „każda inna klasa społeczna broni tylko własnych interesów, wbrew innym i ich kosztem”. Zaryzykuję twierdzenie, bo też nie wiem, czy już ktoś o tym pisał, że kilkadziesiąt lat później polska Solidarność roku 1980 zrealizowała ten idealistyczny zamysł Brzozowskiego i na tym budowanie kultury wolności w naszym kraju się zakończyło – klasa robotnicza znikła, a wraz z nią zanikła publiczna praktyka skutecznej walki o dobra nie tylko własne. Filozofowie, w których co niektórzy pokładają jeszcze jakieś nadzieje, również preferują dziś raczej hotelowe zacisze niż publiczną aktywność.

„Dla twórcy kultury wszelka rzeczywistość jest zadaniem” – docierają znów do mnie słowa Brzozowskiego. On sam w swoim czasie wyraźniej niż inni dostrzegał „atmosferę przesilenia ideologicznego i umysłowego w Europie i atmosferę tę wiązał także z sytuacją historyczną oraz kulturową własnego narodu”. Wszak dla wielu ludzi był to czas szybkiego uświadamia sobie iluzoryczności dawnych, rewolucyjnych haseł wolności, równości i braterstwa, skoro w dobie ekonomicznej i politycznej dominacji kapitału wielkoprzemysłowego stawały się one, wraz z ideą demokracji parlamentarnej, wyraźnymi narzędziami polityki warstw posiadających. Rzekoma wolność, równość i braterstwo wszystkich okazało się mistyfikacją. A czy coś dzisiaj jest mistyfikacją?…

Autor monografii Brzozowskiego tak pisał w latach siedemdziesiątych XX wieku: „Dzień dzisiejszy przynosi potwierdzenie tego, że wysoka technika może być zabójcza dla kultury, jeśli przyczynia się do pogłębiania różnic społecznych, rodzi przesyt konsumpcyjny i deprawację moralną. Bogactwo konsumpcji i rozkwit techniki, a jednocześnie nędza i ubóstwo duchowe, brak odpowiedzialności za chwilę aktualną i przyszłość, chęć użycia i spożycia bez jednoczesnego udziału w wytwarzaniu – to negatywne zjawiska społeczne gnębiące dzisiaj wysoko rozwinięte kraje Zachodu”. Ciekawostką niech będzie fakt, że te słowa w egzemplarzu książki przeze mnie czytanej, a wypożyczonej z uczelnianej biblioteki, zostały bardzo wyraźnie przekreślone przez jakiegoś dawniejszego jej czytelnika – być może wówczas, gdy wydawały się jedynie wyrazem antyzachodniej propagandy uprawianej przy okazji naukowego pisania. Ale czy autor tych wyraźnych przekreśleń podtrzymałby je także dzisiaj? Nie mam co do tego pewności…

I znowu z zamyślenia wyrwał mnie Brzozowski, ten niepokorny mówca, który w roli „myśliciela-wychowawcy” uczy swych słuchaczy wewnętrznej swobody i duchowego samostanowienia, w świecie owładniętym mirażami pozytywizmu. Bo mówi oto, że życie wielu ludzi „jest czynem, jest walką, gdzie każda godzina jest wysiłkiem, gdzie miłość i nienawiść nie stały się jeszcze czczym, do dekoracji własnej nicości służącym nastrojem”. I choć mówi to także do mnie, człowieka cały wiek po nim żyjącego, wiarygodnie i aktualnie brzmią jego słowa, że „to całe i prawdziwe życie społeczeństwa polskiego, jego głucha i podziemna walka – jest dla «inteligentnego ogółu» polskiego dziedziną tajemniczą, w której jest wszystko możliwe i o której nic pewnego powiedzieć się nie da”. Bo także dzisiaj, „wobec śmiertelnej walki, w której giną najszlachetniejsze jednostki” – sto lat temu dosłownie, a dzisiaj chociażby wykluczanymi będąc z politycznie poprawnego obiegu – „inteligencja [czytaj także: filozofia] polska odgrywa rolę w togę sędziowską udrapowanego widza. Lecz tajemnicą jej sędziowskiego spokoju – jest jej bierność, bierność wyrażająca prawdziwy, najistotniejszy stan jej ducha”; niczym ukonstytuowana w trybunał, spogląda co najwyżej z wysoka, nie sprzeciwiając się „zatruwaniu i wynaturzaniu dusz” przez miałkość kultury, tworzonej bez jej aktywnego udziału.

Ale nawołuje Brzozowski: „Tę maskę sędziowskiej dystynkcji zniszczyć, zedrzeć, przepalić potrzeba”! Niechże więc także nasza filozofia przestanie być rzeczą niczyją, niech ugnie się pod naporem tych problemów rzekomo banalnych, o które jeszcze na szczęście spierają się myślący ludzie, i niechże pomoże w ich rozwiązywaniu! I niechże się ona zreflektuje w realnym świetle i niechże się objawi w takiej postaci, w jakiej przedstawia się jej problematyka, „gdy jest ze strony życia widziana”.

Niestety, mam wrażenie, że nasza filozofia jedynie – co najwyżej z zaciekawieniem – przygląda się tym codziennym zmaganiom ludzi, którzy ją otaczają, i wypatruje końca tych zmagań z obawą, by tylko sama z ich powodu zanadto nie ucierpiała; niczym prostytutka, czekająca na rezultat ulicznej walki, mającej rozstrzygnąć komu przypadnie w końcowym udziale. Jeśli tak jest, to i nie dziwota, że staje się swoistą „cieplarnią przyzwoitego, dobrze wychowanego głupstwa”, i że dziś już tylko samą siebie konsumuje, nie tłumacząc się światu ze swojej postawy.

Męczy mnie jednak ta miałkość filozofii kanapowo-biurkowej, męczy mnie bierność i bezideowość środowiska filozoficznego – tego i takiego, jakie znam i jakie mnie otacza – jego zamykanie się w kręgach własnych, wąskich zainteresowań specjalistycznych, a pozostawianie odłogiem spraw publicznych, spraw społecznych, spraw polskich, zakładam, że w dużej mierze wspólnych zarówno osobom z tego środowiska, jak i ludziom, którzy do tamtych, pełnego miłości własnej, kręgu nie należą; spraw wspólnych i dlatego ważnych! Mierzi mnie sprowadzanie miary tych spraw wspólnych do poziomu banału, bo uważam, że jest to jedynie maskowanie filozoficznej niemocy, maskowanie ucieczki filozofów od spraw faktycznie trudnych; spraw, na rozpatrywaniu których można zapewne stracić: naukowo, prestiżowo, środowiskowo, towarzysko, finansowo itd. Czy można być filozofem – to znaczy chyba jednak kimś innym niż tylko osobą naukowo zajmującą się filozofią – nie podejmując aktywności publicznej? Być może można. Ale jeśli głośne wypowiedzenie tego, o czym się myśli, że powiedzieć należy – a to jest przecież elementarna forma aktywności publicznej! – odkłada się do czasu spłacenia zaciągniętego kredytu, do czasu uzyskania wymarzonego awansu lub osiągnięcia jakiegoś innego tymczasowego dobra, to chyba znaczy, że się tym filozofem nie jest! To chyba znaczy, że się jest, co najwyżej, osobą naukowo zajmującą się filozofią, a „filozofem” co najwyżej „cieplarnianym” – takim, co tylko egzotyczne, albo też całkiem pospolite swoje „warzywka” uprawia, albo takim, co tylko od ósmej do piętnastej urzęduje, albo w innym przedziale godzinowym swoją „misję” wypełnia…

Filozofia, której nie stać na czynne samookreślenie się, także wobec spraw publicznych, o których dyskutuje dzisiejsza ulica – ta dosłownie pojęta i nierzadko marginalizowana w mainstreamowym przekazie, i ta pojęta wirtualnie, ale przez to przecież nie mniej rzeczywista – staje się sentymentalnie i kłamliwie nijaka, i jako taka wręcz demoralizuje. Poprzez własną bierność partycypuje w pomnażaniu wyrafinowanej obłudy i w urabianiu nijakiego człowieka, który „we wszystkich instynktach swoich [staje się jedynie] istotą prywatną, czymś bezkształtnym, nie posiadającym w sobie żadnej zasady ani mocy samostanowienia, bierną miazgą, którą wszystko przekształca i urabia”. I bez skrępowania za Brzozowskim powtórzę, że nijakość dzisiejszej polskiej filozofii przyczynia się do przekształcania „duszy polskiej w duszę niewolniczą, nie mającą w sobie żadnego centrum; żadnego ogniska samookreślającej mocy i za jedyną cechę indywidualną mającą bierną i podatną wobec wszelkich wpływów plastyczność”.

Mogę sobie pozwolić na takie pisanie, bo co najmniej od kilkunastu lat rozglądam się za współczesną polską filozofią, która odgrywałaby jakąś praktyczną rolę poza murami uniwersytetów – i tym podobnych specjalistycznych miejsc odosobnienia – i filozofii takiej nie znajduję. I nic to, że powyższym stwierdzeniem zapewne ciężko się narażam przedstawicielom polskiej filozofii – bo jedni powiedzą, że zadaniem tejże nie jest odgrywanie żadnych ról praktycznych, a drudzy dodadzą, że formułując tak ogólne opinie wykazuję się tylko daleko idącą igno(a)r(og)ancją, która zwalnia potencjalnie zainteresowanych z potrzeby formułowania pod moim adresem jakiejkolwiek polemiki. Nie zrażając się jednak ewentualnymi – bo, czy ktoś mój tekst przeczyta?! – głosami jednych i drugich, czyli konsekwentnie domagając się filozofii praktycznej i licząc się z ignorowaniem tego domagania, pozwolę sobie pisać i brnąć dalej w tym moim zmaganiu o filozofię żywą, a nie tylko prawdziwą. Chcę bowiem filozofii zdolnej ujmować ludzką słabość, bojaźń, biedę, cierpienie, egzystencjalną troskę człowieka o bliskich i o siebie samego, i chcę, żeby była to filozofia nieoderwana od społecznych realiów jej uprawiania. I, jakkolwiek naiwnie by to nie brzmiało, mam pretensje do współczesnej polskiej filozofii o to, że taka nie jest; że nie uczestniczy w sporze o dobra publiczne naszego kraju; że własnymi kompetencjami nie stara się bronić jego najsłabszych obywateli; że intelektualnie nie dba o człowieka starającego się – tu i teraz – zachować moralną przyzwoitość własnego działania, a przez to często poniewieranego przez struktury i gremia promujące cwaniactwo…

„Ci to ludzie, którzy umieją chodzić w dziurawych butach, a kupić książkę, sprawiają, że nie dziczejemy” – wciąż mówi Brzozowski, ale ja, niestety, z powodu natłoku myśli i spraw rozmaitych, muszę już zakończyć tę moją krótką w jego domu wizytę. Wychodząc, słyszę jeszcze to pouczenie: „Człowiek, aby mógł tworzyć, musi się czuć w pewnym znaczeniu pierwszym, musi się czuć początkiem, źródłem własnej swej twórczości; inaczej będzie mu zbywało na powadze; musi mieć wiarę, że w dziele jego idzie mu o dzieło, że jest ono dziełem rzeczywiście”, a „kto nie ma nic do powiedzenia światu, kto nie ma w sobie jasnej odpowiedzi, po co pisze, w jaki sposób chce na bieg życia oddziałać – niech milczy”.

Głowisz się, jak pojąć

trudny tekst autora? A skąd przekonanie, że warto go czytać?

___________
Opublikowano w:
Wojciech Edmund Zieliński, Przymrużenie oka, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2016.