środa, 24 listopada 2010

Psychologia i manipulacje

Z dużym zainteresowaniem wysłuchałem wykładu z zakresu psychologii społecznej, który odbył się we wtorek, 23 listopada 2010 r. w Spółdzielni Literackiej w Sopocie. Dr Wiesław Baryła z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego, wskazując na przydatne lektury*, mówił o pułapkach naiwnego realizmu i o nieprzezwyciężalnej samotności podmiotu poznania społecznego. Mając pewność jedynie własnego życia wewnętrznego, na takową samotność jesteśmy skazani. Ale zamykając się w niej, możemy popaść w złudne przekonanie, że inni widzą świat tak samo jak my, a jeśli dają wyraz innego niż nasze jego widzenia, to znak, że właśnie oni – a nie my! – postrzegają go błędnie.
Psychologia społeczna, studiowana i uprawiana z zachowaniem metodologicznych i etycznych rygorów rzetelności naukowej, to swoiste antidotum na naiwny realizm, a zarazem przeciwwaga dla wykwitów pseudonauki i szarlatanerii psychospołecznych manipulatorów. Doświadczenie uczy, że, dokonywane dzięki badaniom z zakresu psychologii społecznej, uświadamianie (sobie) niekorzystnych zjawisk i prawidłowości społecznych odbiera im siłę faktycznego oddziaływania.

* Zob. m.in. D. Gilbert, Na tropie szczęścia, przeł. E. Rajewska, Poznań 2007; C. Tavris, E. Aronson, Błądzą wszyscy (ale nie ja), przeł. A. Nowak, Sopot – Warszawa 2008.

piątek, 12 listopada 2010

Kanty w Kętach

Na rynku wydawniczym ukazała się książka pt. Rozum i wiara. Intelektualne i duchowe dziedzictwo Jana Kantego*.
To wspólne dzieło uczonych z Polski i Słowacji, skupionych wokół Beskidzkiego Instytutu Nauk o Człowieku, skoncentrowane na relacji rozum-wiara, jako leżącej u podstaw dociekań i wykładów Jana Kantego [1390-1473] – profesora Akademii Krakowskiej, uczonego o szerokich horyzontach myślowych. Dziedzictwo tytułowej postaci zestawiono w książce z dociekaniami na temat dzisiejszych wyzwań rozumu i wiary, wyzwań ponowoczesnego pluralizmu, poszukiwań wzorów i autorytetów, oraz pytań o współczesne modele świętości.
We Wprowadzeniu, redaktorzy naukowi książki – Marek Rembierz i Stanisław Cader – napisali między innymi: „Intelektualne i duchowe dziedzictwo Jana Kantego można trafnie scharakteryzować używając dwóch zwrotów Jana Pawła II: «posługa krytycznego sumienia» i «wyobraźnia miłosierdzia». Posługa krytycznego sumienia jest zadaniem osób pracujących w sferze intelektu, zajmujących się nauką, filozofią i teologią. Wyobraźnię miłosierdzia mają wykazać ludzie dobrej woli. Jan Kanty przedstawiany jest jako mistrz uniwersytecki, który pełnił posługę krytycznego sumienia i jako mistrz życia duchowego, który posiadał wyobraźnię miłosierdzia. […] Postawę Jana Kantego wyróżniało umiłowanie nauki i ksiąg, których wiele tysięcy stron kopiował. Od tych, którzy obierają go sobie za wzór i patrona można oczekiwać konsekwentnego naśladowania tej postawy umiłowania wiedzy i jej upowszechniania w formie książki. Miasto Kęty ma szansę być dalej miejscem, w którym kultywuje się dziedzictwo intelektualne i duchowe Jana Kantego, które zobowiązuje, aby prowadzić tu w sposób systematyczny – i stosownie do nowych warunków – dialog dotyczący relacji rozum-wiara”.

* Rozum i wiara. Intelektualne i duchowe dziedzictwo Jana Kantego, red. M. Rembierz, S. Cader, Wydawnictwa Naukowe „Beskidzkiego Instytutu Nauk o Człowieku”, Kęty 2010.

niedziela, 7 listopada 2010

poniedziałek, 1 listopada 2010

Godność

Ma godność ten, kto umie bronić pewnych uznanych przez siebie wartości, z których obroną związane jest jego poczucie własnej wartości i kto oczekuje z tego tytułu szacunku ze strony innych. Brak godności z kolei ujawnia ten, kto rezygnując z takiej wartości sam siebie poniża lub daje się poniżać dla osiągnięcia jakichś osobistych korzyści. (Maria Ossowska)