środa, 24 sierpnia 2022

Czy to prawda, że w instytucjach zorganizowanych hierarchicznie

– w wojsku, kościele, partii, urzędzie, na uniwersytecie i in. – posłuszna przeciętność o wiele więcej znaczy niż samodzielna oryginalność poszczególnych jednostek?

wtorek, 23 sierpnia 2022

Rygoryzm

sposób kategorycznego (u)porządkowania praktyki moralnej; rodzaj postawy moralnej, manifestowanej w ścisłym, bezwzględnym i nieustępliwym przestrzeganiu uznanych norm moralnych; stanowisko w etyce normatywnej, sformalizowane zwł. w etyce Kanta, uznające zasadność przyjmowania tak określonej postawy; stanowiąc praktyczny, realizowany w działaniu, wyraz absolutyzacji określonych norm i zasad moralnych, napotyka opór lub niechęć ze strony liberalnej praktyki moralnej; w zderzeniu ze złożonym doświadczeniem moralnym prowadzić może do wewnątrz- i międzypodmiotowych konfliktów i dylematów moralnych; z punktu widzenia etyki krytycznego racjonalizmu, zdaje się nierzadko przybierać postać praktycznie realizowanej ideologii moralnej, i, jako taki, poddawany jest daleko idącej krytyce i falsyfikacji w konfrontacji z doświadczeniem moralnym.

Więcej w: Wojciech Zieliński, Rygoryzm, w: Słownik bioetyki, biopolityki i ekofilozofii, red. M. Ciszek, Polskie Towarzystwo Filozoficzne, Warszawa 2008, s. 235-236.

piątek, 19 sierpnia 2022

Jesienią, zimą i wiosną narzekają na studentów

– że ci są słabi, leniwi i ogólnie nierozgarnięci – a gdy przychodzi lato i czas rekrutacji, trzęsą portkami i spódnicami na myśl o tym, że z powodu niedostatku studentów, sami niebawem mogą stracić pracę; tak bardzo przecież cenną dla całej ludzkości… Ciągle nie rozumiem ludzi wielkiej akademickiej nauki.

środa, 10 sierpnia 2022

Jeżeli coraz wyraźniej czujesz się oszukany

przez los, innych ludzi lub wręcz samego Boga, to może najwyższa pora przyznać, że zwiodły cię tylko twoje własne wobec nich wyobrażenia.

poniedziałek, 1 sierpnia 2022

Realizm w etyce

stanowisko uznające (a) istnienie obiektywnej rzeczywistości moralnej, będącej przedmiotem badania (meta)etycznego, i (b) konieczność liczenia się z tą rzeczywistością na poziomie moralnej praktyki – w toku działania moralnego i przy formułowaniu norm i ocen do niego odnoszonych; nieobalalna i niedowodliwa podstawa oświeconego zdrowego rozsądku, pozwalającego odróżniać pozór od rzeczywistości (Popper); zastosowany w etyce pozwala wypracowywać takie wykładnie wartości i norm moralnych, koncepcje działań moralnie (nie)słusznych, kryteria ocen moralnych itp., które zachowują walor intersubiektywnej weryfikowalności i które w konfrontacji z rzeczywistym doświadczeniem moralnym zachowują zdolność do falsyfikacji – jeżeli nie istnieje rzeczywistość, a tylko idee i złudzenia, to zarazem całe zagadnienie prawdy i fałszu naszych przekonań i teorii staje się w oczywisty sposób bezprzedmiotowe (Popper).

Więcej w: Wojciech Zieliński, Realizm w etyce, w: Słownik bioetyki, biopolityki i ekofilozofii, red. M. Ciszek, Polskie Towarzystwo Filozoficzne, Warszawa 2008, s. 226.