O patriotyzmie

„Dlaczego patriotyzm staje się przedmiotem sporu we współczesnej Polsce?
Patriotyzm jako postawa umiarkowana – wyraz miłości do własnej ojczyzny, szanującej analogiczne postawy osób i zbiorowości przynależnych do innych ojczyzn – nie podoba się ani nacjonalistom, ani kosmopolitom. Dla pierwszych jest nie dość żarliwy, a dla drugich pozostaje zaściankowy, moherowy i ciemny. O spór w tej sytuacji nietrudno.
Ale na postawione pytanie można spojrzeć także nieco inaczej. Współczesna Polska zapewne nie jest tylko dwubiegunowa, ale wydaje się, że niektóre proste kategorie analityczne dobrze służą rozeznaniu jej obecnej sytuacji. Mam tu na myśli między innymi wykorzystanie rozróżnienia zaproponowanego przez Zygmunta Baumana, socjologa i filozofa kultury. Elastyczni to ci, którzy dysponują wystarczającym kapitałem, by przenosić się z miejsca na miejsce i nie wiązać własnych planów życiowych z tradycyjnie pojętą ziemią ojców. Są jednak także inni, przygwożdżeni, a więc ci, którzy nawet gdyby chcieli miejsce swego życia i pracy zmienić, nie mogą tego zrobić, bo nie mają dostatecznych środków. Spór o patriotyzm we współczesnej Polsce to między innymi spór o dopuszczalne granice politycznej elastyczności i o ewentualne walory miejsca przygwożdżenia. Niemożność wyrwania się z określonego ulokowania nie dla wszystkich przecież jest powodem frustracji. Przeciwnie, w wielu przypadkach stanowi podstawę twórczego rozwoju rozmaitych dóbr będących pod ręką”.

Więcej w: Wojciech Zieliński, O patriotyzmie…, w odpowiedzi na pytania Gimnazjalisty, ucznia III klasy Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Ryjewie, środa, 9 lutego 2011 r. (materiał niepublikowany).